Trong thế giới của các thiết bị bơm công nghiệp, bơm cánh gạt nổi bật nhờ khả năng vận hành ổn định và hiệu quả trong việc xử lý các loại chất lỏng. Nhưng không phải ai cũng hiểu rõ bơm cánh gạt là gì, nó hoạt động như thế nào và tại sao được ứng dụng rộng rãi trong nhiều ngành công nghiệp. Với thiết kế đặc trưng gồm các cánh gạt di động trong thân bơm, thiết bị này mang lại những ưu điểm vượt trội, đặc biệt trong việc bơm các chất lỏng có độ nhớt thấp hoặc trung bình. Trong bài viết này, Bơm Định Lượng sẽ cùng bạn khám phá tất cả những thông tin cần thiết về bơm cánh gạt, từ khái niệm, nguyên lý hoạt động đến ứng dụng thực tế nhé.
Bơm Cánh Gạt Là Gì?
Bơm cánh gạt là một loại bơm thể tích hoạt động dựa trên nguyên lý thay đổi thể tích của buồng bơm để đẩy chất lỏng. Điểm đặc trưng của bơm cánh gạt nằm ở các cánh gạt di chuyển trong các rãnh được thiết kế trên trục quay của bơm.
Khi trục quay, các cánh gạt này mở rộng và co lại theo hình dạng của khoang bơm, tạo ra sự chênh lệch áp suất. Sự chênh lệch này giúp hút chất lỏng từ đầu vào và đẩy chúng qua đầu ra một cách liên tục và ổn định.

Các Loại Bơm Cánh Gạt Phổ Biến
Bơm cánh gạt đơn
- Đặc điểm: Có một buồng bơm và cánh gạt, cấu tạo đơn giản.
- Ứng dụng: Thường dùng trong các hệ thống thủy lực nhỏ, máy công cụ, hoặc các thiết bị bơm dầu bôi trơn.
Bơm cánh gạt đôi
- Đặc điểm: Gồm hai buồng bơm hoạt động song song, tạo ra lưu lượng lớn hơn.
- Ứng dụng: Sử dụng trong các hệ thống cần lưu lượng cao và áp suất ổn định như sản xuất công nghiệp hoặc hệ thống thủy lực lớn.
Bơm cánh gạt cân bằng
- Đặc điểm: Thiết kế tối ưu với cánh gạt được bố trí đối xứng, giảm ma sát và hao mòn.
- Ứng dụng: Phù hợp cho các môi trường làm việc liên tục, áp suất cao như ngành dầu khí, hóa chất.
Bơm cánh gạt biến thiên
- Đặc điểm: Lưu lượng có thể thay đổi bằng cách điều chỉnh góc nghiêng của đĩa cam.
- Ứng dụng: Được sử dụng trong các hệ thống yêu cầu điều chỉnh lưu lượng linh hoạt như máy ép nhựa, máy móc thủy lực.
>> Xen thêm: Bơm Bánh Răng Là Gì
Cấu Tạo Của Bơm Cánh Gạt
Thân bơm (Pump Housing):
- Là bộ phận bao bọc toàn bộ các chi tiết bên trong.
- Thường được làm từ vật liệu bền như gang, thép không gỉ để chịu được áp lực và nhiệt độ cao.
Trục quay (Rotor):
- Là bộ phận trung tâm, được gắn các rãnh để đặt cánh gạt.
- Quay tròn để tạo ra chuyển động hút và đẩy chất lỏng.
Cánh gạt (Vanes):
- Các thanh mỏng di động nằm trong rãnh của trục quay.
- Có thể mở rộng và co lại để thay đổi thể tích buồng bơm, giúp bơm chất lỏng qua các giai đoạn hút và đẩy.
Buồng bơm (Chamber):
- Khoang kín nơi cánh gạt di chuyển, tạo ra sự chênh lệch áp suất để hút và đẩy chất lỏng.
- Hình dạng buồng thường lệch tâm để tạo hiệu quả bơm tốt nhất.
Đĩa cam (Cam Ring):
- Điều chỉnh độ mở của cánh gạt khi trục quay, ảnh hưởng đến lưu lượng và áp suất bơm.
Vòng đệm và phớt (Seals and Gaskets):
- Đảm bảo độ kín giữa các bộ phận, ngăn rò rỉ chất lỏng hoặc không khí vào trong.
Cổng hút và cổng xả (Inlet and Outlet Ports):
- Nơi chất lỏng đi vào và thoát ra khỏi bơm.

Nguyên Lý Hoạt Động Của Bơm Cánh Gạt
Nguyên lý hoạt động của bơm cánh gạt dựa trên chuyển động quay của trục và cánh gạt để tạo ra sự chênh lệch áp suất, giúp hút và đẩy chất lỏng. Quá trình này diễn ra theo các bước:
Giai đoạn hút (Intake Phase):
- Khi trục quay, các cánh gạt di động mở rộng ra nhờ lực ly tâm và tiếp xúc với thành buồng bơm.
- Không gian giữa cánh gạt và buồng bơm mở rộng, tạo vùng áp suất thấp.
- Chất lỏng được hút vào qua cổng hút nhờ sự chênh lệch áp suất.
Giai đoạn nén (Compression Phase):
- Trục tiếp tục quay, các cánh gạt di chuyển trong buồng bơm có hình dạng lệch tâm.
- Không gian giữa các cánh gạt dần thu hẹp, nén chất lỏng trong buồng bơm.
Giai đoạn đẩy (Discharge Phase):
- Khi thể tích buồng bơm đạt mức nhỏ nhất, áp suất chất lỏng tăng lên.
- Chất lỏng bị đẩy ra ngoài qua cổng xả với lưu lượng và áp suất ổn định.
Tự điều chỉnh cánh gạt:
- Cánh gạt tự điều chỉnh chiều dài khi quay, đảm bảo tiếp xúc hoàn hảo với thành buồng, giảm thiểu rò rỉ và tăng hiệu suất.
Nhờ nguyên lý này, bơm cánh gạt vận hành êm ái, hiệu quả cao và phù hợp với nhiều ứng dụng cần dòng chảy liên tục và áp suất ổn định.
Với những ưu điểm vượt trội và nguyên lý hoạt động thông minh, bơm cánh gạt không chỉ là một thiết bị quan trọng trong các ngành công nghiệp mà còn là giải pháp hiệu quả cho các hệ thống cần sự ổn định và chính xác trong bơm chất lỏng. Bài viết đã cung cấp cái nhìn toàn diện về khái niệm, cấu tạo, nguyên lý hoạt động và các loại bơm cánh gạt phổ biến. Hiểu rõ về thiết bị này sẽ giúp bạn lựa chọn và vận hành hiệu quả, đáp ứng tốt nhu cầu công việc. Hãy liên hệ với Bơm Định Lượng Vina nếu bạn cần tư vấn thêm hoặc tìm kiếm các sản phẩm chất lượng nhất nhé.
>> Xem thêm: Bơm Piston Là Gì